Uganda neden yeşile gitme baskılarına rağmen petrole yatırım yapıyor?
Rift Vadisi'nin bu bölümü - Doğu Afrika'nın içinden geçen jeolojik bir iz - yeni bir petrol işletmesi tarafından dönüştürülmektedir.
Bir petrol patlaması için çok geç olup olmadığı konusunda çevresel kaygılar ve sorular var - ancak dik yamaçların altındaki geniş vadi tabanına değişimin geldiğine dair hiçbir tartışma yok.
Bir uçta demir sac evler, diğer ekskavatörler ise Uganda'nın ortalarında Kingfisher petrol sahasının ana işleme tesisi olacak yer için zemini temizlemekle meşgul.
Vadi kenarından aşağı inen bir zamanlar tehlikeli olan toprak yol, artık gerekli ekipmanı taşıyan dolambaçlı asfalt bir rota.
Dalgaların gölün kıyısına çarptığı yere yakın bir yerde, bir çevre görevlisi petrol kuyusu başlığındaki kapağın hava geçirmez ve gaz sızıntısı olup olmadığını kontrol ediyor.
2025 yılına kadar potansiyel 1,4 milyar varil petrolün ilkinin bu bölgedeki bu ve diğer kuyulardan pompalanması umulmaktadır.
Ayın başında Uganda, Çin Ulusal Offshore Petrol Şirketi (CNOOC) ve Fransa'nın TotalEnergies şirketi, ülkenin petrol ve gaz endüstrisini geliştirmeye yönelik önemli bir adım olan Nihai Yatırım Kararını (FID) imzaladı.
Ortak girişime 10 milyar dolardan fazla (7,4 milyar sterlin) yatırım yapılacak. Para, karayla çevrili Uganda'dan komşu Tanzanya'daki Tanga limanına 1.400 km (870 mil) boyunca sürecek olan Doğu Afrika Ham Petrol Boru Hattı'nın yanı sıra birkaç yukarı akış tesisi geliştirmek için kullanılacak.
Otlaklar temizlendi
Bir başka Uganda petrol sahasında - hala Albert Gölü'ne yakın, ancak Kingfisher'ın 100 km kuzey doğusunda - düzinelerce hafriyat işçisi TotalEnergies'in işleme tesisi için bir şantiyeden geçiyor.
Burası, ham petrolün safsızlıklardan arındırılacağı ve yaklaşık 100 km uzaklıktaki bir rafineriye pompalanmadan önce gazdan ayrılacağı yerdir.
Eskiden otlak olarak kullanılan 300 hektardan (740 akre) büyük bir kısım şimdiden temizlendi ve inşaat çalışmaları kalın toz bulutları oluşturuyor.
600'den fazla yerel insan, site için arazinin satın alınmasından halihazırda etkilenmiştir.
Besleyici boru hattı, yollar ve kuyular da dahil olmak üzere diğer faaliyetler 4.000 kişiyi daha etkileyecek.
Fransız çokuluslu şirketinden yetkililer, bunların %60'ının tamamen tazmin edildiğini söylüyor.
Ama hayatı iki kez alt üst olan Fausta Tumuhairwe değil.
Petrol rafinerisine yer açmak için yarım hektardan fazla tarım arazisinden vazgeçti ve 2017'de taşındı ve arazi ve bir evle telafi edildi.
2020'de, asıl köyünden yaklaşık 6 km uzağa yerleşirken, muz ve kahve ekerken, Tilenga besleme boru hattı için yeni arazisinin bir parçası alındı.
Dört çocuklu bekar anne, "bağımsızlık duygusunu" elinden aldığını söylediği şey için hala tazminat bekliyor.
"Toprağım bankam gibidir. Yiyecek yetiştiriyorum, gelir elde ediyorum ve çocuklarımın okul ücretlerini ödüyorum. Bir kez [kalkınma için ayrılmış] kahve gibi uzun vadeli ürünler için kullanamam."
Ancak herkes mutsuz değil - Fidelis Kiiza ve Buhumuriro köyündeki diğer dokuz kişiden oluşan bir grup, CNOOC'un Kingfisher sahasından rafineriye petrol taşıyacak bir besleme boru hattı için tarım arazilerinin bir kısmından vazgeçti.
Toprakları için tazminat almanın yanı sıra, geçim kaynaklarının restorasyon programından da yararlandılar.
"Grup olarak yetiştirmek için domuz ve boğa aldık… Gelir kaynaklarımız arttı. Yani petrol akmaya başlamamış olsa da, bazı faydalar görüyoruz" diyor.
Bir zamanlar mısır ve manyok çiftliklerinin geliştiği köyler yakında sanayi bölgeleri olacak. İnsanlar tazminattan yararlanmış olsa da, yaşam tarzlarındaki bozulmanın buna değip değmeyeceği konusunda hala sorular var.
Yerel halkın iş fırsatlarından yararlanabileceğine dair umutlar var. Petrol sektörünü kuran mevzuata göre, Ugandalılar için ağırlama, bilgi teknolojisi ve güvenlik dahil 16 istihdam alanı çitle çevrildi.
Ek olarak, asfaltlanmış bir yol gibi tesisler balıkçıların avlarını pazara ulaştırmasını kolaylaştıracak ve gübre gibi rafineri yan ürünleri tarım gibi üretken sektörleri iyileştirebilir.
Beyaz fil korkuları
Ancak, daha zengin ekonomiler daha yeşil enerjiye geçerken Uganda'nın bir ülke olarak fayda sağlayıp sağlayamayacağı konusunda daha büyük bir soru var.
Bu noktaya gelinmesi 15 yıl aldı ve petrole hâlâ üç tane için söz verilmedi ve bu süre içinde küresel resim değişti.
Uganda ve komşu Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden 50'den fazla sivil toplum kuruluşundan oluşan bir grup, FID'nin bu ay imzalanmasından sonra bir açıklama yaparak, yatırımın "iklim değişikliğinin etkisini kötüleştirmek yerine daha temiz ve daha yeşil endüstrilere yönlendirileceğini" söyledi. Dünya çapında".
3.5 km'lik bir pisti olan bir havaalanı gibi, sadece petrol endüstrisi için inşa edilen devasa altyapı geliştirmesinin, petrol ihracatı işe yaramazsa beyaz fillere dönüşebileceğine dair bir korku var.
Uganda ülkesi Paul Bagabo, "[Petrolden uzaklaşan] enerji geçişi kök salıyorsa, petrol üretim altyapısına yaptığınız yatırımların bir kısmının ülkeye iyi bir getiri sağlamadığı durumlarda, varlıkların atıl kalması riski vardır" diyor. Doğal Kaynak Yönetişim Enstitüsü'ne liderlik ediyor.
Ancak Uganda Ulusal Petrol Şirketi'nin CEO'su Proscovia Nabbanja, projenin uygulanabilir olduğunu söylüyor ve "yatırım yaptığımız her dolar için 10 geri döneceğimizi" vaat ediyor.
"Bunun kötü bir ekonomi olduğunu düşünmüyorum."
Nabbanja, zengin ulusların petrolden uzaklaşma hakkında konuşmalarının, kaynaklarından yararlanabilmesi gereken Uganda gibi ülkelere haksızlık olduğunu savunuyor.
"Afrika'da enerji yoksulluğuyla uğraşıyoruz. Sahip olduğumuz en büyük sorun [yakıt için odun] kullanımı.
"Uganda'da her yıl 120.000 hektarlık ormanı kaybediyoruz. Bu nedenle, biri size enerji dönüşümünden bahsettiğinde, 'Neyden geçiş?' diye sormalısınız."
Nabbanja, petrolün hassas bir ekolojik bölgede bulunduğu gerçeğini kabul ederken, çevresel etkiyi azaltmak için çaba sarf edildiğini söylüyor.
Petrolün Nijerya'da çevreye verdiği zarar bir uyarı görevi görüyor ve Uganda petrolü için çok bahis oynuyor.
Petrolün ekonomiyi değiştirmeye yardımcı olabileceği umulmaktadır, eğer fosil yakıtlardan uzaklaşmadan önce çıkarılırsa, artık karlı olmayacağı anlamına gelir.
